Zapalenie gardła u dziecka to jedna z najczęstszych dolegliwości pojawiających się w okresie jesienno-zimowym. Występuje częściej u najmłodszych niż u dorosłych i jest związana ze spadkiem odporności podczas chłodnych, deszczowych i wietrznych dni. Wiąże się także z niedojrzałością układu immunologicznego u dzieci. Zwykle jest wywołana przez wirusy, chociaż zdarzają się również infekcje bakteryjne a nawet grzybicze. Jak objawia się zapalanie gardła u dziecka i w jaki sposób walczyć z dolegliwościami?
Zapalenie gardła u dziecka – jakie drobnoustroje mogą wywoływać infekcję?
Zapalenie gardła u dziecka to bardzo powszechny problem, który może pojawiać się nawet kilka razy w roku. W około 80-85% przypadków odpowiedzialne są za niego wirusy – główne rhinowirusy, adenowirusy, enterowirusy i wirusy grypy. Jedynie 10-15% infekcji ma charakter bakteryjny i jest najczęściej wywołane przez paciorkowce z grupy Streptococcus pyogenes [1]. Przed rozpoczęciem leczenia specjalista może jednak zlecić wymaz z gardła w celu upewnienia się, jaki rodzaj bakterii jest odpowiedzialny za infekcję – ma to wpływ na zastosowanie określonego antybiotyku. Zdarza się ponadto, że zapalenie gardła ma podłoże grzybicze. Zachodzi także głównie po długotrwałej kuracji antybiotykami, prowadzącej do wyjałowienia błon śluzowych gardła, które stają się bardziej podatne na działanie drobnoustrojów.
Zapalenie gardła u dzieci – jak dochodzi do infekcji?
Zapalenie gardła u dzieci jest chorobą przenoszoną drogą kropelkową. Oznacza to, że do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z osobą chorą lub używanymi przez nią przedmiotami [3]. Infekcji sprzyja także suche powietrze w pomieszczeniach, pojawiające się wraz z nastaniem okresu grzewczego. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi wirusów i bakterii są również: narażenie na szybkie zmiany temperatury, picie zimnych napojów i spożywanie lodów oraz ekspozycja na dym tytoniowy. Warto dodać, że na zapalenie gardła częściej zapadają dzieci oddychające przez usta, co sprawia, że powietrze przedostające się do dróg oddechowych nie zostaje wstępnie ogrzane i nawilżone, jak ma to miejsce przy oddychaniu przez nos.
Objawy zapalenia gardła u dziecka
Zapalenie gardła u dziecka wiąże się z wieloma objawami, które w przypadku infekcji wirusowej pojawiają się stopniowo. Głównym jest uczucie pieczenia i drapania w gardle nasilające się zwłaszcza podczas przełykania i mówienia. Infekcji bardzo często towarzyszy suchy kaszel i katar. Może ponadto wystąpić gorączka albo stan podgorączkowy i chrypka [4]. Dziecko często skarży się także na ból mięśni i głowy oraz brak apetytu. W badaniu można zauważyć, że gardło jest zaczerwienione i obrzęknięte a węzły chłonne powiększone. Na błonie śluzowej często pojawiają się również czerwone plamki mogące przekształcać się w pęcherzyki [1]. Przy infekcji bakteryjnej objawy pojawiają się nagle. Gardło jest bardziej zaczerwienione, a na migdałkach często występuje biało-żółty nalot. Chorobie towarzyszy zwykle wysoka gorączka oraz nieprzyjemny zapach z ust.
Zapalenie gardła u dziecka – jak zwalczyć infekcję?
Leczenie zapalenia gardła u dziecka zależy od podłoża choroby. W przypadku infekcji wirusowej ogranicza się zwykle do leczenia objawowego. Bardzo rzadko zdarza się, że specjalista przepisuje antybiotyk. Dzieje się tak w przypadku, jeśli podejrzewa, że może dodatkowo dojść do nadkażenia bakteryjnego. Przy łagodnym zapaleniu gardła u dziecka lekarz najczęściej zapisuje leki działające przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Zaleca także nawadnianie dziecka oraz oczyszczanie nosa z wydzieliny, która spływając do gardła, może je dodatkowo podrażniać. Warto też zadbać o to, aby dziecko nie było narażane na działanie niskich temperatur oraz suchego powietrza. Przy odpowiedniej opiece choroba zwykle mija po około 7 dniach.
Domowe sposoby na zapalenie gardła u dziecka
W przypadku infekcji wirusowej można też sięgnąć po domowe sposoby, pozwalające łagodzić objawy zapalenia gardła u dzieci. Doskonale sprawdzi się czosnek mający silne działanie antyseptyczne. Wystarczy dodać jeden rozgnieciony ząbek czosnku do mleka, aby złagodzić dolegliwości i przyspieszyć powrót do zdrowia. Podobne działanie wykazuje miód. Nie tylko hamuje rozwój drobnoustrojów, ale nawilża błonę śluzową gardła, łagodząc ból. Miód najlepiej dodawać do ciepłej, lecz niegorącej herbaty. W przypadku starszych dzieci sprawdzą się także płukanki. Można je sporządzać z ziół – szałwii, rumianku czy tymianku.
Kiedy konieczny jest antybiotyk?
O wiele dłużej trwa leczenie infekcji bakteryjnej. Zakażenie paciorkowcami zwykle leczy się antybiotykiem z rodziny penicylin [5]. Konieczne jest stosowanie się do odpowiedniego dawkowania oraz czasu przyjmowania leków, ponieważ w przeciwnym wypadku może dojść do nasilenia infekcji i wystąpienia groźnych powikłań. Dodatkowo specjaliści zalecają stosowanie preparatów obniżających gorączkę, redukujących ból oraz zmniejszających stan zapalny błony śluzowej gardła. Bakteryjne zapalenie gardła u dziecka może trwać nawet do 3 tygodni.
Przewlekłe zapalenie gardła u dziecka – czym jest i jak z nim walczyć?
Kiedy choroba mocno rozciąga się w czasie lub często nawraca, mówi się o przewlekłym zapaleniu gardła. Jego główną przyczyną jest zbyt suche powietrze w pomieszczeniu oraz osłabiona odporność dziecka. W niektórych przypadkach nawracająca infekcja jest powodowana przez refluks żołądkowy albo alergię [3]. Przy przewlekłych infekcjach pierwszym etapem leczenia jest wyeliminowanie czynników prowadzących do pojawienia się choroby, co najczęściej prowadzi do ustąpienia dolegliwości.
Zapalenie gardła u dziecka to powszechny problem pojawiający się od jesieni do wiosny. I chociaż często spędza rodzicom sen z powiek, w rzeczywistości przy stosowaniu się do zaleceń lekarza nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia. Rzadko prowadzi także do powikłań, pod warunkiem oczywiście, że leczenie zostanie wdrożone w odpowiednim czasie. Z tego względu nie należy zwlekać i przy pierwszych objawach sugerujących wystąpienie infekcji skorzystać z porady lekarza pediatry.
Bibliografia:
[1] Marcdante K., Kliegman R.M., Jenson H.B., Behrman R.E. Nelson. Pediatria. Tom II., Wrocław 2013.
[2] Myłek D. Alergie. Warszawa, 2011.
[3] Sygit M. Zdrowie publiczne.
[4] Wolford R., Goyal A., Schaefer T. Pharyngitis. Boston, 2022.
[5] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4613642/ [dostęp: 12.12.2022]
Artykuł został opracowany we współpracy z Riester.pl, serwisem oferującym produkty dla lekarzy.
